اسلام طرفدار زندگي در اجتماع است و هر گونه جامعه گريزي را سرزنش مي كند،اسلام كسي را كه از مردم بريده و زندگي انفرادي را انتخاب نموده باشد،همراه شيطان و شرور ترين انسانها مي داند.
اگر زندگي انبيا و ائمه عليهم السلام را مورد توجه قرار دهيم، متوجه مي شويم كه آنان هرگز دور از اجتماع و مردم نبوده اند و با مردم انس مي گرفتند و اصحاب و ياراني براي خود انتخاب مي نمودند.بنا بر اين شرع مقدس اسلام پيروان خود را به داشتن دوستان خوب ترغيب نموده و انسانهاي بي دوست را مانند مرغ بي بال و پر ميداند.
امام علي (ع):جلب دوستي نيمي از خرد است.(بحار الانوار/ج74/ص168)
نگاه كردن به چهره دوستي كه در راه خدا با او رفاقت ميكني،عبادت است.(بحار الانوار/ج74/ص279)
لازم به ياد آوري است كه دوستي بايد بر اساس ايمان و تقوا صورت بگيرد و هدف از دوستي،انديشه هاي انساني و خدمت به مردم و استفاده از آن در موارد مشروع و اجتماعي باشد،در واقع پاداشهاي اخروي در صورتي شامل فرد مي شود كه دوستي براي بدست آوردن رضايت خداوند باشد.
ويژگيهاي دوستان شايسته:
1-وفا داري:
دين مقدس اسلام بر اين صفت با ارزش انساني تاكيد كرده است و آنرا به تمام پيروان خود سفارش ميكند.
هر كس به خدا و روز رستاخيز ايمان دارد به پيمان هايش وفا دار باشد.(اصول كافي/ج2/ص364)
2-آينه دوست بودن:
دوستي بايد بر مبناي صداقت و به دور از تعارف و ظاهر سازي صورت بگيرد و همانگونه كه هر كس خواهان سعادت و پيشرفت خويشتن است،لازم است در مورد دوستش نيز چنين باشد.انسان بايد مانند آينه زيبايي ها و زشتي هاي دوستش را منعكس كند.
امام حسين(ع):محبوب ترين دوست من كسي است كه عيب هاي مرا به من هديه نمايد.(تحف العقول/ص273)
3-ادب:
ادب هر شخص نشان دهنده كمال اوست و از اين رو مردم از انسانهاي بي ادب گريزان بوده و به سوي انسانهاي مؤدب گرايش پيدا مي كنند.دين اسلام كه دين كاملي است پيروان خود را به داشتن اين ويژگي سفارش نموده است.
امام علي (ع):هر چيزي نيازمند عقل است در حاليكه عقل نيازمند ادب است.(غرر الحكم/ص206)
امام حسين(ع):هر گاه يكي از برادران ديني ات سه بار بر تو خشم گيرد و بر تو بي ادبي نكند،او را بعنوان دوست خود انتخاب كن.(وسائل الشيعه ج8/ص502)
4-آگاهي و بينش :
اساس و زير بناي فرهنگ اسلامي از علم و آگاهي تشكيل گرديده است.مسلمان واقعي كسي است كه خود را مجهز به دو بال علم و تقوا كند،در غير اينصورت گرفتار انحرافهاي عقيدتي،فرهنگي،اجتماعي،و... خواهد شد.دين اسلام به پيروان خويش دستور مي دهد كه همواره مجالست و همنشيني با افراد متفكر و اگاه را غنيمت شمرند.چرا كه انسانهاي آگاه و دانشمند به منزله ستارگاني درخشانند كه در شبهاي تيره و تاريك، انسانها را به سر منزل مقصود هدايت مي كنند.
امام علي(ع):هر كس كه دين خود را از حرف عده اي از مردم بگيرد،با حرف عده اي ديگر از دين خارج مي شود.اما كسيكه دين خود را از قرآن و سنت پيامبر بگيرد،اگر كوهها هم از جاي بر كنده شوند،او از دين خويش بر نمي گردد.
امام حسين(ع):كسي كه واعظي در قلب و باز دارنده اي از درون نداشته باشد و از همنشين هدايتگر هم محروم باشد،شيطان بر او مسلط مي شود.(شرح من لا يحضره الفقيه/ج13/ص149)
لقمان به فرزندش مي گويد:اي فرزندم،هم صحبت دانشمندان باش و خود را به آنان نزديك گردان و با آنان همنشيني كن تا شايد شبيه آنان شوي و از آنان باشي.
5-همنشيني با مستمندان:
همنشيني با افراد مستمند و فقير دلهاي خفته را بيدار مي كند،آرامش رواني و روحي را درجامعه گسترش مي دهد،رقابتهاي مادي و زهرآگين را نابود مي سازد،عقده هاي حقارت را از بين مي برد و در نهايت روح مسالمت و برادري را ترويج نموده و خشنودي الهي را فراهم مي سازد.
امام علي(ع):با مستمندان همنشين باش تا روحيه شكر در تو بيشتر گردد.
6-عاقل و دور انديش:
عقل بزرگترين و ارزشمند ترين نعمت الهي است كه بوسيله آن مي توان سعادت دنيا و آخرت را تضمين كرد.بي شك يكي از امتيازهاي هر انسان بر فرد ديگري كمال عقلي اوست.از اين رو دين مقدس اسلام به ما دستور مي دهد كه با افراد عاقل و دور انديش همنشيني نموده تا بتوانيم از بدي ابلهان در امان باشيم.
سعي كن با انسان عاقل دوستي نمايي،تا اگر از بخشش و كرم او نتواني استفاده كني،از عقلش بهره مند شوي.(مستدرك الوسائل/ج2/ص62)
7-ديانت و پرهيز كاري:
تقوا به معني پرهيز و نگهداري نفس از آلودگيهاست.تقوا مايه كمال انسان و مصونيت از خطا هاست.تقوا عامل تقرب به پيشگاه خداوند و دستيابي به رحمت الهي است.پس مهم ترين نشانه دوستان خوب،صفت عالي "تقوا و پرهيز كاري"است و سزاوار است اين ويژگي را سر لوحه "انتخاب دوست"قرار داده و محبت و رفاقت آنها را غنيمت شمريم.
اگر مردم شهر ها ايمان آورده و پرهيز كاري را پيشه خود قرار مي دادند،بركات آسمانها و زمين را بر آنها مي گشوديم.(سوره مباركه اعراف/آيه 95)
جمعي از پيامبر عظيم الشان اسلام سئوال نمودند:
اي رسول خدا(ص) با چه كساني همنشيني كنيم؟
حضرت در جواب فرمودند:با كسانيكه پرهيز كاري را پيشه خود ساخته اند و با رفتار و كردار خويش شما را به ياد خدا و روز رستاخيز مي اندازند.(وسائل الشيعه/ج8/ص412)
الا که نور خدایی خدا کند که بیایی
الا که هستی مایی خدا کند که بیایی
قسم به عصمت زهرا(س) بیا ز غیبت کبری
دگر بس است جدایی خدا کند که بیایی